همه چیز درباره تابلو برق

تابلوی برق از اجزای حیاتی سیستم های الکتریکی است که در کنترل، حفاظت و توزیع انرژی الکتریکی ایفای نقش می کند. با داشتن تابلو برق می توان نظم و ارتباط مناسب بین اجزای سیستم را برقرار کرد. تابلوهای برق در طیف وسیعی از مکان ها و محیط ها ، از ساختمان های مسکونی و تجاری گرفته تا صنایع سنگین و زیرساخت های شهری ، کاربرد دارند. این تجهیزات با تنوع بالا در نوع کاربردها ، پاسخگوی تیازهای مختلف در حوزه برق هستند. دراین مقاله کلیات مرتبط با تابلوی برق را از جهات مختلف مورد بررسی قرار می دهیم اما از آنجا که انتخاب نوع تابلو ، ابعاد ، تجهیزات داخلی ، محل نصب و … نیازمند دانش فنی و تجربه کافی است ، مراحل طراحی و اجرای پروژه باید تحت نظر متخصص برق صورت گیرد. در صورت تمایل به مشاوره در خصوص طراحی ، نصب ، راه اندازی و کسب اطلاعات در خصوص قیمت ، راه های برقراری ارتباط با الکتروصنعت کیهان برای شما فراهم می باشد .

انواع تابلو برق

تابلوهای برق در هر یک از ویژگی هایی نظیر ولتاژ، کاربرد، ساختار، محل نصب، نوع عایق، نوع حفاظت، استانداردها و غیره دارای طبقه بندی های مختلف هستند فلذا در انتخاب نوع تابلوی برق مناسب فاکتورهای مختلفی باید مورد ارزیابی و توجه قرار گیرد. در این خصوص توصیه می شود از مشاوره با یک متخصص برق بهره مند شوید.

اجزای تشکیل دهنده تابلو برق

تابلو برق از اجزای مختلفی تشکیل شده که هریک وظیفه خاصی بر عهده دارند. انتخاب درست و نصب صحیح هر یک از اجزا نقش مهمی در عملکرد بهینه تابلو برق دارد. در ادامه این بخش به بررسی اجزای مختلف تابلو برق می پردازیم.

کنتاکتور

این قطعه یکی از تجهیزات پرکاربرد در صنعت برق است . به کمک این قطعه کنترل جریان برق در سیستم هایی که نیاز به کنترل و قطع و وصل جریان برق دارند، صورت می گیرد. کنتاکتورها بوسیله عملکرد الکترومغناطیسی خود می توانند کنترل جریان برق را انجام دهند. کنتاکتورها بر اساس نوع جریان ، تعداد فاز، نوع کاربری و … دسته بندی می شوند.

کلید مینیاتوری (MCB)

این کلید وظیفه حفاظت در برابر اضافه بار و خطای اتصال‌های کوتاه را بر عهده دارد . این کلید ها به‌ صورت خودکار در مواقع خطر قطع می‌شوند و سپس به صورت اتوماتیک وصل می شوند و به مدار باز می‌گردند. این کلید ها قابلیت باز و بسته شدن به صورت دستی را نیز دارند. کلید مینیاتوری به صورت غلط مصطلح با نام فیوز مینیاتوری هم شناخنه می شود. دلیل غلط بودن به کار بردن این عبارت برای این قطعات این است که فیوز قطعه ای یک بار مصرف است درحالیکه کلید قابلیت قطع و وصل چندین باره دارد.

کلید اتوماتیک کامپکت (MCCB)

این کلیدها جهت حفاظت و قطع مدار در برابر برگشت جریان و یا افت ولتاژ بیش از حد مجاز، اضافه بار و اتصال کوتاه مدار استفاده می شوند. دلیل نام گذاری آنها به کلید اتوماتیک کامپکت این است که کلیدهای اولیه بزرگتر بودند و بعد از فشرده و کوچک شدن به ابعاد فعلی درآمدند و به این صورت نام گرفتند. قابل ذکر است که تفاوت بین کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک کامپکت می تواند در ذکر مواردی همچون رنج جریانی ، قدرت قطع ،عملکرد و اندازه مطرح شود.

کلید محافظ جان (RCCB)

وظیفه این کلید حفاظت از انسان وتجهیزات الکتریکی در برابر جریان نشتی است. عملکرد این کلید بر اساس مقایسه جریان برق ورودی با جریان برق خروجی است. اگر تفاوت جریانی بین نقاط ورودی و خروجی تشخیص دهد به عنوان جریان نشتی می شناسد و سریعا به قطع مدار می پردازد. در واقع جریان نشتی خارج شدن بخشی از جریان برق از مسیر اصلی و ورود آن به مسیر دیگری است که نباید به آن دسترسی داشته باشد. البته این کلید فقط جریان نشتی را شناسایی میکند و در صورت وجود جریان اضافه بار یا اتصال کوتاه کاربردی ندارد.

کلید حرارتی (MPCB)

کلید حرارتی در راستای کنترل دما و حفظ امنیت تجهیزات عمل می کند . این کلید در موارد بروز خطا به صورت خودکار وارد عمل می شود ، عملکرد دستگاه را متوقف می کند و مانع آسیب رسیدن به تجهیزات می شود . کلید حرارتی دو حفاظت اصلی دارد. عملکرد حرارتی جهت حفاظت از اضافه جریان و عملکرد مغناطیسی جهت حفاظت در برابر جریان اتصال کوتاه . زمان پاسخ به حفاظت در برابر اتصال کوتاه بسیار سریع رخ میدهد حال آنکه این زمان در حفاظت در برابر اضافه بار با تاخیر صورت می گیرد .

کلید چنج اور

کلید چنج اور به منظور تامین پیوسته برق در سیستم های حیاتی طراحی شده است . این دستگاه با قابلیت جابجایی خودکار منابع تغذیه ، نقش محوری در جلوگیری از وقفه های ناخواسته در تامین برق ایفا میکند . کلید های چنج اور بر اساس ساختار ، عملکرد ، کاربرد و … به دسته بندی های مختلف تقسیم می شوند . این کلید ها بر اساس عملکرد به دو دسته کلید چنج اور دستی و کلید چنج اور اتوماتیک طبقه بندی می شوند.

کلید هوایی (ACB)

کلیدهوایی تجهیزی است که در شبکه های برق فشار ضعیف با جریان بالا به کار می رود. این کلید به دلیل استفاده از هوای فشرده برای خاموش کردن جرقه های الکتریکی به این نام شناخته می شود. مسیر طولانی حرکت کنتاکت ها برای خاموش کردن جرقه، یکی از معایب این نوع کلید است . کلید هوایی علاوه بر قطع و وصل جریان ، از شبکه در برابر خطراتی مانند نوسانات ولتاژ، اضافه بار ، اتصال کوتاه و خارج شدن ژنراتور از سنکرون محافظت می کند.

فیوز

فیوز یک عنصر حفاظتی در مدارهای الکتریکی است که در صورت تشخیص خطا مثل اضافه بار یا اتصال کوتاه ، مدار را قطع می کند تا از آسیب دیدن تجهیزات دیگر جلوگیری کند . در ساختار فیوز یک سیم نازک فلزی با نقطه ذوب مشخص وجود دارد که در صورت عبور جریانی بیش از مقدار مجاز ، به دلیل لفزایش دما ذوب شده و مدار را قطع می کند . از محل های استفاده از فیوزها می توان به تجهیزات خانگی ، تجهیزات صنعتی مثل تابلوهای برق ، خودروها ، لوازم الکترونیکی و … اشاره کرد .

شینه

شینه که با نام باس بار نیز شناخته می شود یک هادی الکتریکی با جنس مس یا آلمینیوم است که وظیفه آن انتقال جریان الکتریکی با ظرفیت بالا در تابلوهای برق است . در واقع شینه ها مانند بزرگراه هایی برای جریان برق عمل می کنند و امکان توزیع برق به نقاط مختلف تابلو برق را فراهم می آورند. انتخاب شینه مناسب برای هر پروژه یک کار تخصصی است و نیاز به دانش و تجربه کافی دارد .

تایمر

تایمرهای تابلویی از اجزای کنترلی تابلوهای برق محسوب می شوند و نقش کنترل زمان در مدار فرمان تابلو برق را بر عهده دارند . در واقع راه اندازی یک عملکرد خاص به صورت خودکار با استفاده از تایمرها قابل برنامه ریزی است . با استفاده از این تجهیز ، تنظیم زمان بندی دقیق عملکردهای دستگاه ، صرفه جویی در انرژی و حفاظت از تجهیزات قابل انجام است . تایمرهای تابلویی بر اساس ویژگی های مختلف در دسته بندی های مختلفی قابل طبق بندی هستند که از در یکی از طبقه بندی های معمول انواع تایمر می توان به تایمرهای دیجیتال و تایمرهای آنالوگ اشاره کرد .

بیمتال

بیمتال که با نام های دیگر رله حرارتی، رله اضافه بار و رله اضافه بار حرارتی نیز شناخته می شود، یک تجهیز حفاظتی است که وظیفه آن محفاظت از موتورهای الکتریکی در مقابل گرمای زیاد ناشی از جریان در شرایط اضافه بار است. در ساختار این دستگاه دو نوار فلزی با ضرایب انبساط حرارتی متفاوت وجود دارد که به یکدیگر متصل شده‌اند. با افزایش دما ، تفاوت در انبساط حرارتی این دو فلز منجر به خم شدن نوار بیمتال می‌شود که این خم شدن منجر به عملکرد بیمتال می شود.

چراغ سیگنال

چراغ سیگنال یا لامپ سیگنال یکی از تجهیزات مصرفی در تابلوهای برق می باشد که وظیفه آن اطلاع رسانی عملکردهای دستگاه مثل روشن بودن، خاموش بودن، وجود مشکل در عملکرد دستگاه، اعلام هشدار و … می باشد. هر یک از رنگ های بکار رفته در چراغ سیگنال اعلام کننده مفهومی خاص است. این چراغ ها در رنگ های قرمز ( اعلام گر وجود خطا و عملکرد غیر عادی )، زرد ( به معنای احتیاط و اعلام هشدار)، سبز (نشانگر وضعیت نرمال و همچنین آماده راه اندازی بودن ) و … وجود دارند. چراغ های سیگنال علاوه بر رنگ، در ولتاژ، ابعاد و شکل ظاهری نیز دارای انواع مختلف هستند.

رله کنترل فاز

رله کنترل فاز یکی از اجزای مهم تابلو برق جهت کنترل و حفاظت در مدارهای برق سه فاز می باشد. کنترل اختلالات مربوط به فاز ( مثل عدم توالی فاز ، عدم تعادل فاز و قطع فاز ) و همچنین افزایش یا کاهش ولتاژ با این تجهیز صورت می گیرد. رله حفاظت فاز، رله خرابی فاز، رله مانیتورینگ خط یا رله نظارت فاز از دیگر نام هایی است که این قطعه با آنها نیز شناخته می شود. رله کنترل فاز انواع گوناگونی دارد که هر یک عملکردهای حفاظتی مخصوصی دارند و نیاز است تا قبل خرید این محصول نسبت به نوع خطاهایی که نیاز به حفاظت در برابر انها در سیستم مورد نظر وجود دارد، آگاهی داشت و مشاوره تخصصی دریافت کرد.

رله کنترل بار

رله کنترل بار یکی از اجزای تابلوهای برق می باشد که در صورت وجود اضافه بار به صورت اتوماتیک وارد عمل می شود و از طریق ارسال سیگنال به تابلو کنترل و فعال سازی دستگاه های محافظ مرتبط با بار مثل کنتاکتورها یا بریکرها، قطع جریان توسط دستگاه های محافظ انجام می شود و از بروز خسارت جلوگیری به عمل می آید. به طور کلی میتوان گفت رله کنترل بار توانایی قطع مستقیم مدار را ندارد و در واقع زنگ خطری است که وظیفه آن اعلام هشدار در خصوص این است که مدار در حال تحمل اضافه بار است. رله های کنترل بار انواع مختلفی دارند که هر کدام ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند.

اینورتر

اینورتر قطعه ای است که جریان مستقیم ( DC ) را به جریان متناوب ( AC ) تبدیل می کند. معمولا با استفاده از این قطعه امکان تغییر ولتاژ و فرکانس نیز امکان پذیر است. اینورتر با نام های درایو، درایو فرکانس متغیر یا به اختصار VFD نیز شناخته می شوند. اینورتر ها در دو نوع اصلی اینورتر تک فاز و اینورتر سه فاز دسته بندی می شوند. تک فاز یا سه فاز بودن بر اساس نوع ورودی اینوتراست و خروجی انها به صورت سه فاز است. اینورترها از لحاظ موج تولیدی، کاربرد و … نیز دسته بندی می شوند.

پی ال سی

پی ال سی که به نام کنترل گر منطقی برنامه پذیر در فارسی شناخته می شود، یک قطعه کنترل کننده است که می توان برنامه های مختلف را روی ان تعریف کرد. در واقع این تجهیز یک کامپیوتر دیجیتال صنعتی است که در فرایند های صنعتی که نیازمند کنترل با قابلیت اطمینان بالا هستند استفاده می شوند. این کامپیوترها جهت کارکرد بهینه در شرایط خاص صنعتی مانند دمای بالا، گرد و خاک، رطوبت و غیره طراحی شده اند. چنانچه در تابلوی برقی این قطعه به کار رود، به آن تابلو برق پی ال سی گفته می شود که یکی از انواع تابلو برق صنعتی می باشد که بدلیل وجود پی ال سی قابلیت هوشمندی بیشتر در اجرای دستورات را دارد.

نمایشگر(HMI)

نمایشگر(HMI) در واقع واسطه ای جهت برقراری ارتباط بین انسان و دستگاه است. این دستگاه ها اطلاعات مختلفی را از سیستم دریافت کرده و به صورت گرافیکی به اپراتور نشان می دهند و همچنین امکان کنترل و تنظیم پارامترهای مختلف فرآیند را به اپراتور می دهند. HMI ها در انواع مختلفی وجود دارند که می توانند در پیچیدگی و گستردگی قابلیت های تنظیم، کنترل و نمایش اطلاعات با یکدیگر متفاوت باشند.

خازن

خازن تجهیزی است که توانایی ذخیره انرژی الکتریکی در خود و تخلیه آن را دارد. این قطعات در تجهیزات صنعتی و همچنین در مدارهای دیجیتال استفاده می شوند. در توضیح ساختار کلی خازن می توان گفت دو صفحه رسانا به صورت موازی قرار گرفتند و بین آنها دی الکتریک یا عایق وجود دارد. خازن ها بر اساس ویژگی های مختلف در انواع متفاوتی طبقه بندی می شوند.

ترانسفورماتور

ترانسفورماتور تجهیزی است که میتواند به منظور تطبیق ولتاژ در تابلوهای برق بکار گرفته شود . ترانسفورماتورها میتوانند ولتاژ ورودی را به ولتاژ مناسب برای تجهیزات مختلف تبدیل کنند. ترانسفورماتورها علاوه بر تبدیل ولتاژ برق، کاربردهای دیگری نیز دارند. این تجهیزات در انواع مختلف وجود دارند و در صنایع مختلف کاربرد دارند. این تجهیز بر اساس اصول الکترومغناطیسی کار میکند و از کاربردهای آنها میتوان به انتقال انرژی، تنظیم ولتاژ و انطباق با تغییرات بار اشاره کرد.

بدنه تابلو برق

تابلو برق محفظه ای جهت نصب تجهیرات الکتریکی می باشد که در انواع مختلف طراحی و تولید می شوند. بدنه تابلو برق ها می تواند براساس جنس، شکل، ابعاد و کاربرد به انواع مختلف تقسیم شود. یکی از عوامل مهم در انتخاب تابلوی برق مناسب، توجه به جنس متریال بکار رفته در ساخت بدنه آن می باشد. تابلوهای برق در جنس های فلزی، کامپوزیتی، پلاستیکی و … تولید می شوند.

سیستم ارتینگ

سیستم ارتینگ که با نام سیستم زمین نیز شناخته می شود، نقش حیاتی در پیشگیری از برق گرفتگی افراد و آسیب به تجهیزات ایفا می کند. این سیستم از طریق اتصال قسمت های رسانای سیستم به زمین، یک مسیر با مقاومت کم را برای انتقال نشتی جریان به زمین که پتانسیل آن صفر است ، فراهم میکند.

سیستم تهویه

سیستم تهویه یکی از اجزای مهم تابلو برق می باشد که وجود آن نقش بسزایی در افزایش طول عمر تجهیزات و عملکرد بهینه آنها دارد. تجهیزات الکتریکی در حین کار گرما تولید می کنند، بنابراین وجود یک سیستم تهویه کارامد برای دفع حرارت و حفظ دمای مناسب داخل تابلو ضرورت دارد. سیستم های تهویه در انواع مختلفی وجود دارند که انتخاب آنها به عوامل متفاوتی از جمله نوع تابلو، اندازه تابلو، تجهیزات داخلی، شرایط محیطی و … بستگی دارد. در صورت عدم انتخاب سیستم تهویه مناسب ، خطر افزایش دما و به دنبال آن کاهش عمر مفید تجهیزات ، بروز خطا و حوادث وجود خواهد داشت.

تجهیزات اندازه گیری

تجهیزات اندازه گیری ابزارهایی جهت اندازه گیری پارامترهای الکتریکی مانند ولتاژ ، جریان ، فرکانس ، توان و ضریب قدرت هستند که امکان ارزیابی عملکرد سیستم و جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی را فراهم می آورند. از جمله تجهیزات اندازه گیری میتوان به ولت متر ، آمپرمتر ، وات متر ، فرکانس متر ، ضریب قدرت سنج و پاورآنالایزر اشاره کرد. به طور کلی تجهیزات اندازه گیری تابلو برق را میتوان به سه دسته پرتابل ، آزمایشگاهی و تابلویی یا ثابت تقسیم بندی کرد. هر یک از این دسته ها کاربردها ، ویژگی ها و دقت های متفاوتی دارند که در انتخاب نوع آنها باید شرایطی مانند کاربرد ، دقت مورد نیاز ، بودجه ، شرایط محیطی و … را لحاظ کرد.

تابلو برق، قلب تپنده‌ی سیستم برق شما؛ با مشاوره تخصصی، به آن جان ببخشید.

انتخاب تابلو برق مناسب، با توجه به پیچیدگی‌های فنی تابلو برق و تنوع مدل‌های موجود در بازار، انتخاب را به امری چالش‌برانگیز تبدیل کرده است. برای اطمینان از انتخابی صحیح و مطابق با نیازهای خاص پروژه، مشاوره با متخصصان با تجربه امری ضروری است. با بهره‌گیری از دانش و تخصص کارشناسان ما، از مزایای یک سیستم برق کارآمد، ایمن و پایدار بهره‌مند شوید. راه های برقراری ارتباط با الکترو صنعت کیهان و دریافت مشاوره تخصصی در زمینه تابلو برق برای شما فراهم می باشد.